USHIRIKA WA WACHINJA KUKU KISUTU WENYE MALENGO MAKUBWA YA UWEKEZAJI

Kuku wakiendelea kuandaliwa ndani ya Soko la Kisutu. Picha zote na MaendeleoVijijini.

Na Daniel Mbega, MaendeleoVijijini

SAUTI za kuku zinasikika hata ukiwa nje ya jengo dogo ndani ya Soko la Kisutu jijini Dar es Salaam, lakini ghafla zinakoma na zinasikika nyingine.

Siyo kwamba kuku hao wanahitaji chakula ama wanacheza, bali hapa ni machinjio, na sauti zinapokoma ujue tayari zimekwishapigwa kisu na zinaandaliwa kwa ajili ya kitoweo.

---

Nje ya jengo hilo unaweza kuwa umekuta akinamama wengi wakiwa wamelundikana huku wakiwa wamekalia ndoo zao.

Hawa nao wanasubiri huduma, wanataka kununua utumbo, miguu pamoja na vipapatio vya kuku hao wanaochinjwa ili wakafanye biashara.

Akinamama hawa wanatoka katika maeneo mbalimbali ya Jiji la Dar es Salaam na hapa Kisutu ndiko mahali pekee ambako wanaweza kupata bidhaa hiyo wanayokwenda kuuza mitaani.

Bila shaka baadhi yetu tumekutana ama tumewakuta akinamama wakiuza firigisi na utumbo mitaani, basi amini kwamba asilimia kubwa wanapata bidhaa hiyo katika eneo hili la Kisutu.

Ukiingia ndani ya jengo hilo usishangae ukasalimia usiitikiwe na watu wengi, japokuwa waliomo ni wengi.

Kabla hujajua usimame wapi, utasikia sauti ya mtu akikutaka radhi kwamba anaomba kupita ama anataka kuweka mzigo.

Naam. Kila mtu hapa yuko ‘busy’ na kazi inakwenda mtindo mmoja, na hata kutokukuitikia si kwamba wanafanya kiburi ama hawajakuona, la hasha. Kwa sababu wanataka kuhakikisha kazi wanayoifanya inakuwa katika hali bora hasa ikizingatiwa kwamba hicho ni chakula kwa afya ya binadamu.

Mazingira ya ndani yanaridhisha kutokana na usafi ambao unazingatiwa sana na wahusika licha ya changamoto za hapa na pale.

Hawa ni wanaushirika wa Kisutu Poultry Farm Cooperative Society (KIPOCOSO), ambao wamekuwepo katika soko hilo kwa zaidi ya miaka 28 na ndio waanzilishi wa kuchinja kuku jijini Dar es Salaam.

Japokuwa hivi sasa baadhi ya masoko yana machinjio ya kuku, lakini wengi wanaohusika na uchinjaji wamejifunza ama wamewahi kufanya shughuli hizo katika Soko la Kisutu.

Kuku walionyonyolewa, kuchunwa ngozi au kukatwakatwa wanaweza kukutoa udenda wangali wabichi na wamewekwa mafungu mafungu.

“Kila fungu unaloliona hapo lina mwenyewe, hawachanganyani kabisa,” ndivyo anavyoeleza Bw. Hamisi Malamla, Mwenyekiti wa KIPOCOSO.

Anaongeza: “Kazi yetu hapa ni kuchinja, kuku wote wana wenyewe na kila mmoja hapa ndani anakwenda hapo nje kwenye mabanda wanakonunua kuku na kutafuta oda, akiipata anakuja kuchinja na kuwatengeneza.”

Bw. Malamla anasema kwamba, asilimia kubwa ya kuku wanaoliwa jijini Dar es Salaam wanachinjwa na kuandaliwa katika soko hilo, sehemu ambayo pia ni maarufu kwa wauzaji wa kuku – wa nyama wa kisasa pamoja na wa kienyeji.

Kuku 3,000 kwa siku

Ndani ya jengo hilo lililowekwa terazo, kujengwa masinki bora pamoja na majiko matatu makubwa yanayotumia gesi, takriban kuku 3,000 huchinjwa kila siku.

Licha ya kufanya shughuli zao kwa ufanisi, lakini unapozungumza na wanaushirika hawa utagundua kwamba wana mawazo makubwa ya maendeleo tofauti na unavyoweza kuwadhania.

“Malengo yetu ni kujikita katika uwekezaji wa kilimo na mifugo, tunataka tuanze kufuga wenyewe kuku (wa kisasa na kienyeji), kuuza kuku wenyewe, kutotolesha vifaranga, kutengeneza vyakula vya kuku pamoja na kusambaza madawa,” anasema Bw. Malamla.

Anasema kwamba, ikiwa wataanza uwekezaji wa kufuga kuku itakuwa ni hatua kubwa kwao kwani watakuwa na uhakika wa kuchinja na kuuza, na kwamba oda wanazozipata kwa sasa zitakuwa ni nyongeza tu na ziada.

Malamla anasema, kwa uzoefu walionao, ikiwa watajikita pia katika ufugaji wanaweza kulisha wananchi wengi jijini Dar es Salaam na kwamba hata kuku watakaowafuga wanaweza kuongezeka ubora tofauti na baadhi ya wanaouzwa sokoni hapo ambao mara nyingi huwa hawana uzito mkubwa.

“Tukianza ufugaji ni dhahiri tutaongeza ubora kulingana na mahitaji ya soko na hatuwezi kubahatisha, kwa sababu hapa wakati mwingine kuku wanaadimika na inapotokea hivyo maana yake tunakosa kazi ya kufanya,” anasema.

 

Anaongeza kwamba, tangu uongozi wake ulipoingia madarakani mwezi Machi 2017 (miezi nane iliyopita) wamefanikiwa kujiwekea akiba ya kutosha ambayo inawapa msukumo wa kuangalia fursa za uwekezaji ili kuongeza kipato pamoja na kupanua wigo wa ajira.